Wojewoda podlaski nie pozostawia wątpliwości w sprawie radnego Krzysztofa Prześniaka. Jego zdaniem powinien on utracić mandat w radzie miasta Brańsk.
REKLAMA
A zdanie to w tej kwestii jest ważne wręcz wiążące. Wojewoda wezwał rade miasta do odwołania radnego. Jeśli radni tego nie zrobią w ciągu 30 dni, wojewoda z urzędu pozbawi radnego Prześniaka mandatu. Na decyzję wojewody już wpływu nie ma. Choć oczywiście klamka nie do końca zapadła. Od decyzji wojewody radny może odwołać się do sądu, a od postanowienia sądu ewentualnie wnieść kolejne odwołanie.
Niezależnie od ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy takie procedury mogą ciągnąć się ponad rok. W historii znane są przypadki, że włodarze, którzy na podobnej podstawie mieli utracić stanowisko, bronili się przed tym latami, praktycznie aż do wyborów. Występowali do sądu, procesowali się, w tzw. międzyczasie chorowali, więc odraczano sprawy, gdy przegrywali w pierwszej instancji sądu, odwoływali się do wyższej itd. Swego czasu podobna sytuacja spotkała m.in. burmistrza Moniek, który do dziś piastuje to stanowisko. Utracił je na krótko przed wyborami, a w kolejnych znów został wybrany.
A o co chodzi w przypadku radnego Prześniaka.
Okazuje się, że zasiada on we władzach firmy, która sprzedawała miastu węgiel. Wedle obowiązujących przepisów, dochodzi tu do konfliktu interesów. Radny czy włodarz miasta lub gminy nie może prowadzić działalności gospodarczej, która czerpie korzyści ze współpracy z samorządem, w którym piastuje on swoje stanowisko.
"W istniejącym stanie faktycznym, stwierdza się, iż Pan Krzysztof Prześniak jest członkiem zarządu w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym „Agrolt” sp. z o.o., nr KRS: 0000128391, a więc osobą zarządzającą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 24f ust. 1 ww. ustawy." - czytamy w postanowieniu wojewody.
W pierwszych akapitach pisma wojewody skierowanym do rady miasta Brańsk czytamy słowa, które nie pozostawiają wątpliwości, co do tego jakie kroki powinny zostać podjęte wobec radnego z Brańska.
"Z uwagi na fakt, iż Rada Miasta Brańsk wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 383 § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks Wyborczy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1277 z późn. zm.) nie podjęła uchwały w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miasta Brańsk – Pana Krzysztofa Prześniaka, wskutek prowadzenia przez spółkę, w której jest członkiem zarządu, działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, a mianowicie dostawy węgla do obiektów stanowiących własność Miasta Brańsk i otrzymywania wynagrodzenia ze środków z budżetu gminy, wzywam Radę
Miasta Brańsk do podjęcia powyższej uchwały w terminie 30 dni od daty doręczenia niniejszego pisma, zgodnie z art. 98a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40 z późn. zm.). W przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, wydane zostanie zarządzenie zastępcze, stosownie do postanowień art. 98a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym." - czytamy.
Na ostatniej sesji rady miasta, zaplanowano punkt związany z wygaszeniem mandatu radnego. Sam zainteresowany na sesji się nie pojawił. Na wniosek burmistrza punkt ten został zdjęty z porządku obrad. Teraz albo w ciągu 30 dni zostanie zwołana kolejna sesja, na której radni odwołają swego kolegę, albo zrobi to wojewoda.
CZYTAJ WIĘCEJ:
Pełna treść pisma wojewody:
"Z uwagi na fakt, iż Rada Miasta Brańsk wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 383 § 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks Wyborczy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1277 z późn. zm.) nie podjęła uchwały w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miasta Brańsk – Pana Krzysztofa Prześniaka, wskutek prowadzenia przez spółkę, w której jest członkiem zarządu, działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, a mianowicie dostawy węgla do obiektów stanowiących własność Miasta Brańsk i otrzymywania wynagrodzenia ze środków z budżetu gminy, wzywam Radę
Miasta Brańsk do podjęcia powyższej uchwały w terminie 30 dni od daty doręczenia niniejszego pisma, zgodnie z art. 98a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40 z późn. zm.).
W przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, wydane zostanie zarządzenie zastępcze, stosownie do postanowień art. 98a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Jednocześnie mając na uwadze zgromadzoną w trakcie postępowania wyjaśniającego dokumentację potwierdzającą powyższe okoliczności oraz dokonaną przez organ nadzoru ocenę sytuacji prawnej ww. radnego, przedstawiam uzasadnienie stanowiska w sprawie zasadności wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miasta Brańsk - Pana Krzysztofa Prześniaka.
Zgodnie z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
W istniejącym stanie faktycznym, stwierdza się, iż Pan Krzysztof Prześniak jest członkiem zarządu w Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym „Agrolt” sp. z o.o., nr KRS: 0000128391, a więc osobą zarządzającą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 24f ust. 1 ww. ustawy.
Pod pojęciem "zarządzania działalnością" należy rozumieć sytuację, w której proces decyzyjny co do istotnych zagadnień, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej należy do jednej lub kilku osób. Zarządzaniem działalnością będzie również zasiadanie w takim organie podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, który decyduje o zasadniczych kierunkach tej działalności, podejmuje decyzje co do majątku i zobowiązań tego podmiotu. (wyrok WSA w Opolu z dnia 14 listopada 2017 r., II SA/Op 490/17). Zarządzanie działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, polega na posiadaniu kompetencji do podejmowania wiążących decyzji w zakresie prowadzonej działalności. Nie oznacza to więc faktycznego podejmowania konkretnych czynności wchodzących w zakres zarządzania (wyrok NSA z dnia 9 lipca
2013 r., II OSK 1418/13).
Jak wskazuje orzecznictwo sądów administracyjnych „niewątpliwie bowiem sprawowanie funkcji jednego z kilku członków kolegialnego organu spółki prowadzącej działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego mieści się w zakresie ustawowego zakazu zarządzania taką działalnością przez radnego jako podmiot sprawujący funkcję publiczną. Ustawowy zakaz łączenia prowadzonej działalności z wykonywaną
funkcją publiczną ma szeroki zakres i obejmuje zarówno zarządzanie samodzielne, jak też w ramach kolegialnego organu, w charakterze pracownika, jak też w innym charakterze, odpłatnie i nieodpłatnie” (wyrok WSA w Krakowie z dnia 30 września 2008 r., III SA/Kr 973/08). „Skoro skarżący będący radnym, jednocześnie pełni funkcję członka zarządu w Spółce zajmującej się ochroną obiektów jednostki organizacyjnej Gminy
i uzyskującej z tego tytułu środki z budżetu tej Gminy, w której kierując działalnością Spółki piastuje mandat radnego, to powinien utracić ten mandat z mocy prawa, na skutek naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem działalności określonej w art. 24f ust. 1 u.s.g.” (wyrok NSA z dnia 20 marca 2018 r. II OSK 425/18).
W zaistniałym stanie faktycznym radny Rady Miasta Brańsk – Pan Krzysztof Prześniak jest jednocześnie członkiem zarządu Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego „Agrolt” sp. z o.o., która na podstawie zawartych z Miastem Brańsk umów z dnia 27 września 2021 r. i 24 listopada 2022 r. dostarczała węgiel do obiektów stanowiących własność Miasta Brańsk - w sezonach grzewczych 2020/2021 i 2022/2023 - w zamian za wynagrodzenie. Zapłatę wynagrodzenia potwierdzają faktury oraz przelewy.
Wypłacone z tego tytułu wynagrodzenie jest ekwiwalentem świadczenia wykonanego na rzecz Gminy (Miasta) i pochodzi z jej majątku. Oznacza to, że radny prowadził działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia Miasta Brańsk.
Zgodnie z art. 43 ustawy o samorządzie gminnym, mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Pojęcie mienia komunalnego odpowiada definicji mienia zawartej w art. 44 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.), zgodnie z którą mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.
Podkreślenia wymaga, iż mienie jako instytucja prawa cywilnego to pojęcie zbiorcze, określające ogół podmiotowych praw majątkowych. Całe mienie komunalne jest ujmowane jednorodnie w tym znaczeniu, jako mienie w rozumieniu prawa cywilnego, a w szczególności w rozumieniu art. 44 kodeksu cywilnego. Generalnie należy stwierdzić, że mienie komunalne obejmuje aktywa, a nie pasywa. Wynika to z definicji mienia zawartej w cyt. art. 44 k.c., w odniesieniu do ogólnego pojęcia mienia, jak i w art. 43 ustawy o samorządzie gminnym - w odniesieniu do mienia komunalnego. Wynika z powyższego, że mienie to „całokształt praw majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi", a nie „całokształt praw i obowiązków" (zob. wyrok NSA w Warszawie z dnia 12 stycznia 2000 r., I SA 208/99, LEX nr 5577).
Mieniem są zatem prawa majątkowe, których wartość może być wyrażona w pieniądzu. Nie chodzi zatem tylko o nieruchomości gminne, ale cały zespół jej praw majątkowych, w tym środki pieniężne. W ujęciu rachunkowym środki finansowe stanowią aktywa pieniężne, są zatem składnikiem majątku danej jednostki (zob. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 16 kwietnia 2013 r., II SA/Bd 165/13, LEX nr 1351456).
W świetle powyższego należy stwierdzić, iż wypłacone za usługę wynagrodzenie jest ekwiwalentem świadczenia wykonanego na rzecz gminy, a zatem jest realizacją należności pochodzącej z praw majątkowych gminy wyrażonej w pieniądzu. Reasumując, usługodawca realizujący świadczenie w ramach działalności gospodarczej, przez sam fakt pobrania wynagrodzenia ze środków budżetowych gminy - korzysta z mienia gminnego. Jak wyjaśnił WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 14 czerwca 2018 r., II SA/Bk 209/18, nie ulega wątpliwości, że "wykorzystywaniem mienia gminnego" jest także uzyskiwanie wynagrodzenia za usługi wykonane przez radnego w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej na rzecz gminnych jednostek organizacyjnych lub gminnych osób prawnych.
Tym samym świadczenie przez radnego usługi na rzecz gminy, w realizacji obowiązków ustanowionych umową cywilnoprawną, w zamian za zobowiązanie się gminy do zapłaty wynagrodzenia, stanowi wykonywanie działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, o którym mowa w art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (m.in. wyrok NSA z dnia 24 listopada 2014 r., II OSK 2892/14; wyrok NSA z dnia 6 września 2016 r., II OSK 1269/16; wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2017 r., II OSK 550/17; wyrok NSA z dnia 3 sierpnia 2017 r., II OSK 765/17, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 listopada 2018 r., II SA/Po 603/18, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 30 września 2019 r., II SA/Ol 553/19). Ponadto w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że w sytuacji, gdy radny zarządza działalnością spółki, która realizuje określone świadczenie w ramach swej działalności gospodarczej, przez sam fakt pobrania wynagrodzenia ze środków budżetowych gminy za tę usługę w sposób oczywisty dochodzi do korzystania z mienia gminnego (zob. wyrok NSA z dnia 8 listopada 2017 r., II OSK 2147/17).
Wykładnia celowościowa art. 24 f ust. 1 u.s.g. prowadzi do wniosku, że o prowadzeniu przez radnego działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy można mówić wtedy, gdy radny korzysta z mienia gminnego na uprzywilejowanych zasadach, wykorzystując swoją pozycję w gminie. Natomiast w przypadkach korzystania przez radnego dla celów prowadzonej przez niego działalności gospodarczej z mienia gminy
na zasadzie powszechnej dostępności do tego mienia lub na warunkach powszechnie ustalonych w odniesieniu do danego typu czynności prawnych dla wszystkich mieszkańców gminy, nie dochodzi do naruszenia zakazu z art. 24 f ust. 1 u.s.g. (tak też przyjął NSA w wyroku z dnia 31 stycznia 2013 r., II OSK 2926/12). Mówiąc o powszechnej dostępności (erga omnes) usług trzeba przyjąć, że chodzi o otwartą dostępność i swobodne korzystanie z mienia gminy, nie na podstawie indywidualnych, szczegółowych umów cywilnoprawnych zawieranych z gminą w celu prowadzenia określonej działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego. Korzystanie z mienia gminnego na zasadzie powszechnej dostępności powinno być rozumiane wąsko i nie powinno dotyczyć takich przypadków, gdy korzystanie to umożliwia czerpanie przez radnego korzyści z tego mienia
w sposób, który nie jest jednocześnie możliwy przez inne podmioty (zob. wyrok NSA z dnia 13 lutego 2018 r., II OSK 3274/17).
Podsumowując, zasadnym jest uznanie, że działalność gospodarcza radnego polegająca na dostawie węgla, na podstawie zawartej umowy, do obiektów stanowiących własność gminy, w której radny uzyskał mandat, stanowi przesłankę do wygaszenia mandatu na podstawie art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Wypłacone z tego tytułu wynagrodzenie jest ekwiwalentem świadczenia wykonanego na rzecz Gminy (Miasta)
i pochodzi z jej majątku. Oznacza to, że radny prowadził działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia Miasta Brańsk.
Osoby pełniące funkcje publiczne muszą liczyć się z pewnymi ograniczeniami aktywności gospodarczej. Ich celem jest zapobieżenie angażowaniu się osób publicznych w sytuacje i uwikłania mogące nie tylko podawać w wątpliwość ich osobistą bezstronność czy uczciwość, ale także podważać autorytet konstytucyjnych organów Państwa oraz osłabiać zaufanie wyborców i opinii publicznej do ich prawidłowego funkcjonowania. Osoba taka jest bowiem osobą szczególnego zaufania społecznego. Swoją funkcję może spełniać prawidłowo wówczas, gdy w opinii społecznej nie czerpie z niej korzyści majątkowych. Wykorzystywanie mienia państwowego na uprzywilejowanych zasadach w prowadzonej działalności gospodarczej może (chociażby nie było ku temu podstaw) podważyć to zaufanie.
Mając na uwadze treść art. 383 § 1 pkt 5 Kodeksu Wyborczego, naruszenie przez radnego zakazu określonego w art. 24f ustawy o samorządzie gminnym jest przesłanką do wygaśnięcia mandatu radnego."
(azda)
