Podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim Andrzej Duda wręczył w piątek (3.02) dokumenty opiekunom i zarządcom dziewięciu nowych obiektów, które zostały wpisane na listę Pomników Historii - wśród nich znalazł się klasztor Męski Zwiastowania NMP w Supraślu, a także klasztor Świętego Onufrego w Jabłecznej. Oba te ośrodki obok Świętej Góry Grabarki są najbardziej znanymi prawosławnymi monasterami w Polsce. Z klasztoru w Jabłecznej wywodzi się wielu hierarchów polskiej Cerkwi.
Tekst rozporządzenia z rąk Prezydenta odebrał prawosławny biskup supraski Andrzej Borkowski, w uroczystości wziął udział wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski. W uroczystości wzięli też udział inni prawosławni hierarchowie i duchowni.
Przekazali oni prezydentowi i jego małżonce ikonę świętego Onufrego.
– To dla mnie zawsze radosna i bardzo ważna uroczystość, bo w mojej służbie prezydenckiej pamięć historyczna i jej związek z teraźniejszością mają istotne znaczenie dla przyszłości naszego kraju, dla budowania postaw obywatelskich i patriotycznych – podkreślił Andrzej Duda.
Prezydent zwrócił uwagę, że wobec ponad tysiącletniej historii Polska ma relatywnie niewiele zabytków.
– Wiele wojen, które przetoczyły się przez nasze ziemie w sposób straszliwy zniszczyło substancję dorobku, który powstawał tu przez cały okres istnienia Rzeczypospolitej Polskiej w szerokim tego słowa znaczeniu; nie zawsze wtedy, kiedy w sensie politycznym była ona na mapie – mówił Andrzej Duda. - Pielęgnowanie tych pereł, które są, bardzo często ukryte i zapomniane, ma ogromne znaczenie dla zrozumienia wielkiej siły, jaka tkwi w nas i w naszej tradycji, z której mamy wręcz obowiązek być dumni – zaznaczył Prezydent RP.
- Bardzo się cieszymy, że kolejny obiekt, po Tykocinie, z naszego województwa uzyskał tak wysoki status, jakim jest Pomnik Historii. Wyróżnienie przyznane przez Prezydenta RP to docenienie dotychczasowych wysiłków przy remoncie monasteru i mobilizuje na pewno do dalszej pracy, by odzyskał on dawny blask - mówił wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.
Klasztor w Supraślu to jeden z najstarszych wciąż funkcjonujących ośrodków monastycznych Kościoła prawosławnego w Polsce. Pochodzące z różnych okresów historycznych budynki obrazują wielowiekowe trwanie Kościoła prawosławnego oraz greckokatolickiego w historii pogranicza Korony i Litwy. Znajdowała się tu cenna biblioteka i słynna oficyna supraska, w której – obok ksiąg liturgicznych – drukowano wybitne dzieła Oświecenia. Odbudowa zburzonej podczas II wojny światowej cerkwi pozwoliła na przywrócenie kompleksowi pierwotnego kontekstu historycznego.
Klasztor w Jabłecznej to Najstarszy – istniejący nieprzerwanie od ponad pół tysiąca lat – prawosławny monaster w Polsce. Bezcenne źródło wiedzy o dziejach i tradycji Kościoła prawosławnego. Świadectwo tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej. Skarbiec sztuki sakralnej, a także miejsce żywych tradycji pątniczych oraz muzycznych.
Na liście dziewięciu nowych Pomników Historii znalazły się:
- prawosławny klasztor św. Onufrego w Jabłecznej,
- zespół architektoniczny i urbanistyczny Nowa Huta w Krakowie,
- kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła w Małujowicach,
- zespół kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa w Opatowie,
- zespół klasztorny Bernardynów w Radomiu,
- Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym,
- zespół archikolegiaty pw. NMP i św. Aleksego w Tumie,
- gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie oraz
- klasztor Męski Zwiastowania NMP w Supraślu.
Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków w Polsce. Uznanie za Pomnik Historii oznacza nadanie danemu zabytkowi lub parkowi kulturowemu szczególnej rangi ze względu na jego wartość dla kultury narodowej. Prezydent RP może uznać za Pomnik Historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury; w wydanym rozporządzeniu określa także jego granice. Od roku 1994 Prezydenci RP wpisali na listę Pomników Historii 123 obiekty; Andrzej Duda nadał ten tytuł 63 obiektom.
Zdjęcia z uroczystości wpisania na listę Pomników Historii (KPRP/Przemysław Keler, PUW)
(Podlaski Urząd Wojewódzki, prezydent.pl opr. azda)