Gościliśmy w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, po którego terenie oprowadzał nas dyrektor Wojciech Mojkowski, przekazując zarazem kilka istotnych informacji dla podlaskich rolników.

Bielsk.eu: Panie dyrektorze, proszę opowiedzieć o tegorocznych planach kadry PODR w Szepietowie.

- Ten rok zaczął się bardzo pracowicie, nasi specjaliści pomagali rolnikom w naborach wniosków do ARiMR m.in. na Wsparcie inwestycji w tworzenie i rozwój działalności pozarolniczej, obecnie przygotowujemy się do najbliższych naborów na takie działania jak: „Restrukturyzacja małych gospodarstw”, „Premie dla młodych rolników” czy  „Współpraca” – gdzie mogą wziąć udział rolnicy, którzy zawiążą tzw. grupę operacyjną w ramach której będą produkować i sprzedawać wspólnie swoje produkty pomijając pośredników - co jest celem tego działania.

Czy ośrodek prowadzi doradztwo w celu ubiegania się o te środki?

- Nabór na wspomniane wsparcie pojawi się lada dzień. Przeprowadziliśmy szereg spotkań z zainteresowanymi rolnikami, ponadto 10 marca organizujemy publiczną debatę online dla beneficjentów, którzy chcą spróbować swoich sił w przetwórstwie na poziomie gospodarstwa. Podczas spotkania będzie można zadawać pytania zarówno na żywo jak i na czacie spotkania. Odpowiedzi będzie udzielał krajowy broker innowacji – Aleksander Bomberski, który przyjedzie do Szepietowa by przedstawić założenia naboru oraz rozwiać wątpliwości podlaskich rolników. Podczas spotkania zostanie omówiona idea tworzenia Krótkich Łańcuchów Dostaw Żywności, zasady zakładania grup operacyjnych, zasady realizacji operacji, punktacja konkursowa, zobowiązania beneficjenta oraz zasady finansowania projektu.

Jak wiadomo, w swoich zasobach posiadacie państwo różne instrumenty do prowadzenia szkoleń mieszkańców obszarów wiejskich. Oczywiście doszły do nas słuchy o nowym projekcie PODR - Podlaskim Centrum Przetwórstwa Rolno-Spożywczego. Jakie funkcje pełni ten obiekt?

- Można powiedzieć, że jest to nasze oczko w głowie. Jest to baza szkoleniowa z zakresu przetwórstwa surowców rolniczych - wyposażona w cztery nowoczesne linie technologiczne do przetwórstwa mleka, mięsa, owoców i warzyw na soki oraz susz. Równie nowoczesne jest także zaplecze dydaktyczno-produkcyjne. Stanowi ono odpowiedź na rosnące zainteresowanie przetwórstwem surowców rolnych na poziomie gospodarstwa. Każdego roku z naszych szkoleń korzystają setki uczestników z całego kraju. Zaznaczę tu, że takie modelowe przetwórnie są w Polsce tylko trzy. Prowadzimy również usługi odpłatnego przetwarzania surowców. Jeśli rolnicy nie mają potrzebnego sprzętu, to mogą się do nas zwrócić o pomoc. Zawsze znajdziemy czas by umożliwić przetworzenie surowca.

Jak można zauważyć, produkty pochodzące z małych rodzinnych gospodarstw zdecydowanie zyskują na popularności, cieszą się coraz większym popytem wśród konsumentów. Jak sprawić by takie podmioty mogły się dalej rozwijać?

- Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapewnia nas o potrzebie reformy i upodmiotowienia gospodarstw rodzinnych. Dało by to szansę wzmocnienia rodzinnych gospodarstw, poprzez umożliwienie im bycia beneficjentem w wielu programach pomocowych. Kolejną ważną kwestią jest zrzeszanie się rolników np. na zasadzie konsorcjów, grup operacyjnych - o których już wspomniałem - czy też spółdzielni. Nie od dziś wiadomo, że sukces łatwiej osiąga się dzięki współpracy.

Co niosą za sobą wyzwania Wspólnej Polityki Rolnej w nadchodzącej perspektywie?

- W tym miesiącu uczestniczyliśmy w konsultacjach Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej, wnosząc wiele własnych uwag. Wspólna Polityka Rolna (WPR) w swoim planie strategicznym po roku 2022 ma na celu zwiększenie rentowności i wyniku ekonomicznego gospodarstw rolnych, bardziej skuteczną realizację polityki w zakresie ochrony środowiska i klimatu, a także zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.

Przekrojowym celem jest wspieranie wiedzy, innowacji i cyfryzacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz bardziej skuteczną realizację strategii Europejskiej. Ośrodki doradztwa na pewno zaangażują się w proces stymulowania zrównoważonego rozwoju, bazującego na wiedzy i innowacjach. Doskonalenie zawodowe rolników pozwala na znaczny rozwój gospodarstw indywidualnych, oraz podwyższenie jakości wytwarzanych produktów rolnych.  Wdrożenie nowej perspektywy, wprowadzi  z jednej strony nowe obowiązki dla rolników,  z drugiej poszerzy się zakres obowiązków w stosunku do instytucji wspierających realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

Jeśli takich wyzwań, obowiązków i zadań dla rolników jest tak wiele, w jaki sposób doradztwo wspiera podlaskich rolników?

- Uwzględniając powyższe uwarunkowania, działalność Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie koncentruje się przede wszystkim na realizacji tych celów strategicznych, które uważane są za priorytetowe, np: poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych czy zrównoważony rozwój zasobami naturalnymi i działania w zakresie ochrony klimatu, wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich.

Jakie formy doradztwa i pomocy rolnikom cieszą się największym zainteresowaniem wśród oferowanych przez PODR?

- Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie realizuje zadania odpłatne i nieodpłatne, wynikające z ustawy o doradztwie. Mamy teraz czas na podsumowanie więc w tym miejscu pozwolę sobie na bilans działań PODR w roku 2020.

Działalność doradcza skupiała  się przede wszystkim na udzielaniu porad, konsultacjach i informacjach w obszarze rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich, rynku rolnego oraz wiejskiego gospodarstwa domowego. Zadania doradcze obejmują  szeroką tematykę, dotyczącą produkcji roślinnej, zwierzęcej, doświadczalnictwa, ekologii i ochrony środowiska, ekonomiki, przedsiębiorczości, budowy kapitału społecznego na obszarach wiejskich.

Celem realizowanych działań jest poprawa poziomu dochodów rolniczych i podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych oraz rozwój obszarów wiejskich z zachowaniem dziedzictwa kulturowego Podlasia. Udzielane przez nasz ośrodek informacje, porady indywidualne i grupowe przekroczyły w minionym roku 48 tysięcy.

Działalność upowszechnieniowa  realizowana była poprzez liczne szkolenia, wyjazdy studyjne i konferencje. W 2020 roku takich form edukacyjnych PODR w Szepietowie przeprowadził 396 uczestniczyło w nich 7111 rolników i mieszkańców obszarów wiejskich.

W województwie podlaskim rachunkowość rolna dla potrzeb Polskiego FADN prowadzona była w 1005 gospodarstwach. Doradcy PODR zrealizowali rozliczenia podatku VAT z których skorzystało 468 rolników. Specjaliści pracujący w PODR wypełniali wnioski i inne dokumenty niezbędne do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowej ze środków pochodzących z funduszy UE oraz innych instytucji krajowych i zagranicznych.

Zrealizowano 11431 usług doradczych dotyczących płatności obszarowych, w tym usługi związane z wnioskami o płatności obszarowe z rolnośrodowiskowymi i ekologiczne, plany rolnośrodowiskowe, plany działalności ekologicznej oraz ekspertyzy przyrodnicze.

Jak widać są to pokaźne liczby, co wskazuje na fakt, że Podlaski Ośrodek Doradztwa rzeczywiście ma duży wpływ na rozwój podlaskiego rolnictwa. Chciałbym zapytać jeszcze z jakimi problemami borykacie się państwo w codziennej pracy?

- Myślę, że nikogo nie zdziwi to, co teraz powiem. Pandemia covid-19 dała się we znaki również nam. Jak wszyscy w naszym województwie (i nie tylko) wiedzą, PODR co roku organizuje imprezy wystawienniczo-targowe. W minionym roku odbyła się tylko jedna. Z powodu obostrzeń musieliśmy pozostałe trzy odwołać. Kolejny rok to kolejne cykliczne spotkania na terenach PODR. Oczywiście już trwają prace nad pierwszymi Wiosennymi Targami Ogrodniczymi, Targami Pszczelarskimi i Podlaskimi Targami Budownictwa Wiejskiego, które planowane są w terminie 10-11 kwietnia. Kolejno organizowana będzie czerwcowa XXVIII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych i Dni z Doradztwem Rolniczym, a we wrześniu Podlaski Dzień Kukurydzy oraz jesienne – październikowe - Targi Ogrodnicze „Jesień w sadzie i ogrodzie”. Chcielibyśmy te wszystkie imprezy przeprowadzić w tym roku i wiemy że zarówno wystawcy jak i odwiedzający nasze tereny zainteresowani są udziałem w nich. Niestety na dzień dzisiejszy pozostaje nam tylko nadzieja, że pandemia powoli ustanie i wtedy wszyscy spotkamy się w Szepietowie, gdzie serdecznie zapraszam.

Dziękuję za rozmowę