Przed trzema laty mieszkańcy Popław (gm. Brańsk) świętowali 600-lecie istnienia wsi. Z tej okazji historyk i społecznik, Zbigniew Romaniuk napisał książkę pt. „600 lat tradycji szlacheckiej: Popławy 1416 – 2016”. Badania historyczne, w tym również również rozmowy z najstarszymi osobami zamieszkującymi miejscowość, zaowocowały odkryciem pewnego zapomnianego miejsca kultu.
O historii Świętego Miejsca
W dokumentach nazwę Święte Miejsce odnotowano już ponad sto lat temu. Przed II wojną światową stały w tym miejscu trzy drewniane krzyże, które jednak zniszczono podczas konfikitu zbrojnego. Po wojnie ustawiono betonowy krzyż - poświęcony przez brańskiego wikariusza - jako wotum dziękczynne za doznaną łaskę uleczenia wzroku kobiety o imieniu Jadwiga. Najstarsi, ponad 90-letni mieszkańcy okolic wspominają, że już przed wojną wiele osób przyjeżdżało w to miejsce modlić się i prosić o łaski. Bywali księża z Brańska i Klich, dzieci ze szkoły w Szmurłach i Popławach, ludzie w drodze na odpust do Brańska, przygodne osoby - nawet z Warszawy.
Co pierwotnie zdarzyło się w tym miejscu? Tego nie da się już ustalić. Opowieści są różne, ale przeważa ta o Matce Bożej, która ukazała się pastuszkowi. Powszechnie wiadomym jest, że pośród świętych postaci, najczęściej w Polsce widywano Najświętszą Maryję Pannę. Czy rzeczywiście Boża Rodzicielka ukazała się w Brzeźnicy? Okazuje się, że jeszcze około 30 lat temu w Świętym Miejscu był widoczny znak, który miał pozostać po wspomnianym niezwykłym zdarzeniu. Na polnym kamieniu pozostał odciśnięty ślad niewielkiej stopy. Niestety, kamień ten zabrał jeden z mieszkańców.
Głaz z odciskiem stopy jest obecnie poszukiwany. Szczęśliwie odnalazło się jego zdjęcie, gdy jeszcze leżał w pierwotnym miejscu. Był dla mieszkańców ważny, bo ułożono go na postumencie i przyozdobiono kwiatami. W latach 80. XX wieku stary już krzyż wymieniono na drewniany, ustawiono imponujące ogrodzenie z betonowych słupów i metalowych rur. W czasach PRL-u miejsce było nieco zapomniane, ale ludzie przychodzili tutaj modlić się, prosić o łaski, pozostawiając różaniec.
Wodzie płynącej z tutejszego źródełka niegdyś nadawano wyjątkową moc. Ogromnym zaskoczeniem dla osób poszukujących informacji o tym miejscu było odnalezienie - w czasie oczyszczania źródełka - bardzo starej dębowej cembrowiny scalonej kowalskimi gwoździami, ok. 180 drobnych monet z lat 1662-1860 (najwięcej z czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, czyli lat 1764–1795), starego medalika z wizerunkiem św. Antoniego z Padwy oraz fragmentów różańców. Te znaleziska poświadczają, że to odludne miejsce już od ponad trzech wieków było odwiedzane przez wiernych. Wnioski z przeprowadzonych badań historycznych pomagają natrafić na jeszcze jeden trop związany z początkami kultu na terenie Świętego Miejsca. Otóż prowadzi on do postaci Anzelma Szabłowskiego - osoby pełniącej urząd regenta grodzkiego brańskiego. Ponadto ów człowiek korzystał z zaszczytu bycia jednym z elektorów króla Jana II Kazimierza. Szabłowski był również znany z działalności charytatywnej. Wiadomo, że w 1656 roku przekazał pokaźną kwotę, która przyczyniła się do ufundowania w Brańsku bractwa różańcowego; podobnie z jego pomocy skorzystał też parafialny przytułek dla ubogich. Ów plenipotent magnacki krzewił na tych terenach kult maryjny, o czym - poza wspomnianymi związkami z bractwem - świadczy także fakt jeszcze jednej istotnej darowizny. Szabłowski ufundował również ołtarz różańca świętego w kościele parafialnym, dodatkowo uposażając jednego z księży (tzw. altarzystę - w dawniejszych czasach kapłan, którego jedynym zadaniem było odprawianie mszy świętej i opiekowanie się ołtarzem) do sprawowania Eucharystii właśnie przy tym stole ofiarnym. Łącząc wyraźny kult maryjny, wspieranie bractwa różańcowego przez Szabłowskiego i fakt, że zamieszkiwał on najbliższą okolicę Świętego Miejsca można mniemać, że mógł on mieć wiele wspólnego z tym miejscem i czcią oddawaną tam Matce Bożej.
Lokalizacja - jak dojechać?
Święte Miejsce - takim mianem określane przez miejscowych - jest to łąka położona formalnie na terenie wsi Brzeźnica (ok. 2 km na południe od zabudowań), ale odległość dzieląca ją od sąsiednich Popław i Szmurłów jest bardzo niewielka - można powiedzieć, że w pewien sposób jej lokalizacja łączy wszystkie trzy wymienione miejscowości. Aby dotrzeć do tego miejsca, należy kierować się z Brzeźnicy do Szmurłów i w pewnym momencie odbić w leśną drogę znajdującą się po lewej stronie. Jadąc cały czas prosto w pewnym momencie naszym oczom ukaże się powstała niedawno okazała drewniana kaplica ogrodzona kamiennym płotem.
Działalność komitetu oraz stan prac na dzień dzisiejszy
Aby zdobyć jak najwięcej informacji o historii Świętego Miejsca oraz uzyskać potrzebne środki na rozwinięcie kultu i infrastruktury, przy parafii rzymskokatolickiej p.w. Wniebowzięcia NMP w Brańsku został powołany specjalny komitet. Kilkanaście osób na czele z przewodniczącym Władysławem Żero oraz proboszczem i dziekanem brańskim ks. Januszem Łoniewskim dąży do nadania godnego wyglądu temu miejscu oraz upowszechnieniu wiedzy o nim nie tylko wśród mieszkańców parafii Brańsk. O postępach regularnie informowany jest ordynariusz drohiczyński: najpierw zwrócono się do biskupa Tadeusza Pikusa, który wyraził zainteresowanie i pobłogosławił to przedsięwzięcie, a po jego odejściu na emeryturę kluczowe decyzje będzie podejmował aktualny zarządca diecezji - biskup Piotr Sawczuk. To właśnie on ma dokonać obrzędu konsekracji (dedykacji) kaplicy, a taki budynek właśnie powstał na terenie miejsca kultu. Obiekt sakralny, we wnętrzu którego można zobaczyć źródełko, czekają jeszcze prace wykończeniowe oraz dotyczące wystroju.
Na zewnątrz poza wspomnianym już ogrodzeniem, zostanie wybudowany parking dla przybywających pielgrzymów. Bardzo pomocni okazali się właściciele: działki, gdzie wzniesiono kaplicę oraz lasu, przez który już wytyczono i wykarczowano dojazd od drogi z Brzeźnicy do Płonowa. Działania wsparli również m.in. wójt gminy Brańsk Andrzej Jankowski oraz geodeci i notariusz.
Darowizny na rzecz rozwoju infrastruktury Świętego Miejsca można wpłacać na specjalnie powołane na ten cel subkonto parafii p.w. Wniebowzięcia NMP w Brańsku. Numer konta: 80 80630001 0010 0100 0329 0004.
(kp)
Dziękujemy panom: Zbigniewowi Romaniukowi oraz Władysławowi Żero za pomoc przy powstawaniu materiału.
