Wielki Czwartek, Wielki Piątek I Wielka Sobota to najważniejsze dni modlitewnych przygotowań do święta paschy, czyli Zmartwychwstania Pańskiego. W Kościele okres ten nazywany jest Triduum Paschalny, w prawosławiu nazwa ta nie jest tak powszechna, ale i w Cerkwi te trzy dni maja ogromne liturgiczne znaczenie. Podczas nabożeństw wspomina się Mękę Pańską i śmierć Chrystusa na krzyżu.
Tak przedstawia się harmonogram nabożeństw w cerkwiach w Bielsku Podlaskim i Orli.
W Wielki Czwartek rano w cerkwiach odprawiana jest liturgia święta. To praktycznie ostatnia okazja, by się wyspowiadać przed świętami. Wśród wiernych przyjął się zwyczaj, by przed świętami przynajmniej raz przystąpić do sakramentu spowiedzi i Świętej Eucharystii.
W cerkwi pw. Narodzenia NMP przy ul. Jagiellońskiej liturgia zaczyna się o godz. 8. W innych cerkwiach w Bielsku i okolicy pewnie podobnie.
Obchody związane z tzw. misterium Męki Pańskiej rozpoczynają się wieczorem. We wspomnianej cerkwi o godz. 17, W orli w tych samych godzinach. Wówczas odprawiana jest jutrznia, podczas której czytanych jest 12 "strasnych" ewangelii, czyli tych fragmentów, które opisują cierpienie i ukrzyżowanie Chrystusa. Tradycją jest, iż podczas ich czytania wierni zapalają przyniesione z domu świece gromniczne. Po zakończeniu nabożeństwa z zapalonymi świecami wracają do domów. Przed wejściem, niektórzy przechodzą wokół domostwa, modląc się za domowników. Jest też zwyczaj okadzania płomieniem świecy wszystkich pomieszczeń domu.
Zachował się przesąd, że doniesienie zapalonej świecy do domu, zwiastuje domownikom spokój i szczęście. Zgaśnięcie płomienia po drodze jest natomiast złą wróżbą.
W Wielki Piątek liturgia święta nie jest już odprawiana. W cerkwi od rana odbywają się tzw. Wielkie Godziny Kanoniczne, któremu towarzyszy modlitewne czuwanie i wspominanie Męki Pańskiej.
Wieczorem, w cerkwi pw. Narodzenia NMP o godz. 16 (w orli o 15), rozpoczyna się wieczernia, której zwieńczeniem jest wyniesienie Płaszczenicy. Jest to specjalne płótno z wizerunkiem Chrystusa, który skonał na krzyżu, a cały obrzęd symbolizuje jego złożenie w grobie. Później około godz. 18 (i w Bielsku, i w Orli) odprawiana jest jutrznia. Podczas modlitwy wierni poskłaniają się i całują Płaszczenice. W praktyce część wiernych przed jutrznią wraca do domów, a do cerkwi wraca już po nabożeństwie, by "pocałować Płaszczenicę". Ewentualnie można to zrobić w Wielką Sobotę przy okazji święcenia pokarmów.
W Wielką Sobotę odprawiana jest liturgia, ale z samego rana o godz. 7 w Bielsku i o 6 w Orli. Dla tych, którzy chcą się jeszcze wyspowiadać, a nie zdążyli w czwartek , to już ostatnia szansa.
Później od godziny 10 w Bielsku rozpoczyna się święcenie pokarmów. W cerkwiach parafialnych odbywa się ono co godzinę lub pół, lub po prostu gdy zbierze się grupa wiernych. Na wsiach święcenie jest w umówionych godzinach i często odbywa się na stołach ustawionych przed domami wiernych. W Grabowcu i Orzechowiczach święcenie odbędzie się także o godz. 10.
W nocy z soboty na niedzielę na pół godziny przed północą w bielskich cerkwiach rozpoczyna się Północznica, czyli nabożeństwo wielkanocne. Około północy wierni w "kresnym chodzie" trzykrotnie okrążają cerkiew, po czym duchowny po raz pierwszy woła "Chrystos Woskres" i ogłasza, że Chrystus Zmartwychwstał. Nocne nabożeństwo trwa około 4 godzin i składa się z jutrzni oraz liturgii świętej.
Od lat podczas nabożeństwa wiernym rozdawany jest Święty Ogień przywieziony z Jerozolimy, a dokładnie z Grobu Pańskiego. Ogień ten samoczynnie schodzi/pojawia się w Grobie Pańskim właśnie w dzień prawosławnej Wielkanocy. Z Grobu na zapalonych świecach wynosi go patriarcha Jerozolimy, a później rozdaje wiernym. Początkowo ogień ten nie parzy. Od lat polska Cerkiew często wspierana przez władze samorządowe i krajowe, wysyła delegacje do Jerozolimy, która wraca do Polski ze świętym ogniem i przekazuje go do świątyń.
W Niedzielę i Poniedziałek Wielkanocny odbywają się pojedyncze liturgie rano. W cerkwi pw. Narodzenia NMP o godz. 9. Poranne liturgie odprawiane są co rano przez cały wielkanocny tydzień (oprócz wspomnianych dni o godz. 8).
CZYTAJ WIĘCEJ:
Prawosławni wierni rozpoczęli Wielki Tydzień. W niedzielę Cerkiew obchodzi Wielkanoc
(azda)