Jak można połączyć dialekt i język literacki. Czy literaturę piękną, poezję można zapisywać gwarą i jak to robić? Skąd w ogóle wzięła się gwara i jakie ma znaczenie dla kultury i autoidentyfikacji posługującej się nią społeczności?
O tym wszystkim można było porozmawiać i dowiedzieć się podczas warsztatów pod hasłem "Piszemo po swojomu" organizowanych przez Podlaski Instytut Naukowy w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielsku Podlaskim.
To była już kolejna edycja tych warsztatów. Tym razem poprowadziły je prof. dr hab. Lubow Florak z Uniwersytetu Narodowego w Doniecku w Ukrainie oraz lokalna poetka Zoja Saczko, która właśnie zapisuje wiersze lokalną gwarą.
Prof. dr hab. Lubow Frolak jest językoznawcą-dialektologiem, badaczką gwar ukraińskich - w tym podlaskich- , absolwentka Uniwersytetu Narodowego w Doniecku, pracownik naukowo-dydaktyczny Katedry Językoznawstwa Słowiańskiego Instytutu Językoznawstwa i Literaturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Podczas warsztatów opowiadała właśnie o pochodzeniu gwar podlaskich, jej związkach z językiem ukraińskim. Wskazywała też na elementy wspólne w słownictwie i etymologi pewnych zwrotów używanych w gwarze i języku ukraińskim.
Drugą część warsztatów poprowadziła Zoja Saczko. Były one poświęcone pisaniu utworów literackich w praktyce.
Zoja Saczko to poetka z Bielska Podlaskiego. Utwory literackie pisze ona gwarą podlaską, jest autorką kilku tomów poetyckich: Poszuki, Nad dniom pochilona, Szcze odna wesna, Poemy, Poká oraz tomu prozy A koliś jak było.
Poetka opowiedziała obecnym o swojej drodze literackiej, zachęcając ich, aby spróbowali pisać w ojczystym języku literackim, zaprezentowała swoje publikacje oraz przeczytała własne utwory literackie. Była to niepowtarzalna okazja, aby usłyszeć utwory poetki w jej własnej interpretacji autorskiej.
Wiersze Zoi Saczko, która pochodzi ze wsi Wólka koło Orli, oddają klimat podlaskiej wsi. Zwraca uwagę duże bogactwo oraz metaforyczność języka poetki, która przez całe swoje życie stara się pokazać, że gwarę można z powodzeniem wykorzystywać w twórczości literackiej.
Spotkanie z nią było też okazją do długiej i ciekawej dyskusji o postrzeganiu gwary, jej znaczeniu dla mieszkańców naszego regionu oraz różnych form jej stosowania w mowie i piśmie.
Nie dało się też uniknąć tematu zanikania gwary i postępującej polonizacji językowej podlaskich mniejszości narodowych i religijnych.
Organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie „Podlaski Instytut Naukowy”, partnerem Związek Ukraińców Podlasia, współorganizatorem Miejska Biblioteka Publiczna w Bielsku Podlaskim.
Konkurs odbywa się jako jedno z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, finansowanego przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Zdjęcia - Podlaski Instytut Naukowy
(opr. azda)