Bielsk Podlaski był w miniony piątek (6 września) gospodarzem XII Podlaskiego Forum Urbanistów. Tematem przewodnim spotkania było „Planowanie przestrzenne jako instrument rozwoju społeczno-gospodarczego miast powiatowych i powiatów”.
Forum odbyło się w Centrum Integracji Europejskiej w Bielsku Podlaskim. Zorganizowano je z inicjatywy burmistrza Bielska Podlaskiego Jarosława Borowskiego, Towarzystwa Urbanistów Polskich – oddział w Białymstoku, reprezentowanego przez Jerzego Tokajuka i Fundacji Przyszłość Obszarów Chronionych – Instytut Kronenberga, na czele z prezesem Adamem Walickim. Wzięli w nim udział przedstawiciele świata nauki, samorządowcy i reprezentanci władz wojewódzkich oraz przedsiębiorcy z całego województwa podlaskiego, a także goście branżowi: architekci, projektanci i urbaniści.
Forum podzielone było na trzy sesje: „Problemy rozwojowe małych i średnich miast”, „Gospodarka przestrzenna – narzędzie rozwoju miasta” oraz „Fundusze europejskie jako wsparcie rozwoju miast i powiatów”. Na każdą z części składały się wystąpienia kilku prelegentów, które finalizował panel dyskusyjny z udziałem zaproszonych ekspertów. Goście przedstawiali swoje interesujące stanowiska, a w dyskusjach nie brakowało emocji.
Na zakończenie jego uczestnicy zapoznali się z treścią powstałego specjalnie na tę okazję dokumentu – „Inicjatywy Bielskiej 2019”, w której przyjęto stanowiska skierowane do sfer decyzyjnych, biznesowych oraz opinii publicznej. Zaproponowano także rozpoczęcie dyskusji na temat zasad i działań, które mogą przełamać niekorzystne tendencje rozwojowe obszarów peryferyjnych Polski - pisze w mailu nadesłanym do redakcji Krzysztof Jankowski z Urzędu Miejskiego w Bielsku Podlaskim.
* * *
INICJATYWA BIELSKA 2019
Uczestnicy i organizatorzy XII Podlaskiego Forum Urbanistów w Bielsku Podlaskim są świadomi narastającego kryzysu gospodarki przestrzennej i jego nieodwracalnych skutków dla przestrzeni
i krajobrazu, generującego straty społeczne i gospodarcze, liczone już w dziesiątkach miliardów złotych rocznie.
Jednocześnie uczestnicy i organizatorzy Forum dostrzegają fakt istnienia w Polsce obszarów peryferyjnych, których przyszłość jest poważnie zagrożona z powodu głównie depopulacji, niekorzystnych zmian struktury wieku ludności, wypłukiwania funkcji społeczno-gospodarczych, niedoinwestowania oraz obniżania się poziomu dochodów. Szczególnie zagrożone są regiony położone z dala od największych aglomeracji, w tym znaczne części Podlasia. Zagrożony jest byt niektórych małych i średnich miast.
Dlatego też, poprzez niniejszy dokument INICJATYWĘ BIELSKĄ zwracamy uwagę sfer decyzyjnych, biznesowych i opinii publicznej na coraz bardziej nabrzmiewające problemy związane
z zapewnieniem ładu przestrzennego oraz potrzebę bardziej spójnego i racjonalnego rozwoju Polski. Proponujemy rozpoczęcie dyskusji na temat zasad i kierunkowych działań, które mogą przełamać niekorzystne tendencje rozwojowe.
Zgromadzona na XII Podlaskim Forum Urbanistów reprezentacja szerokich kręgów obywatelskich, zrzeszająca przedstawicieli administracji samorządowej, liderów sektorów publicznego i prywatnego, działaczy lokalnych wspólnot oraz profesjonalistów z wielu dziedzin nauki i życia społeczno-gospodarczego przyjmuje następujące stanowiska:
1. ZGADZAMY SIĘ ze stwierdzeniem, że rozwiązania z zakresu planowania przestrzennego, zarówno w wymiarze lokalnym jak i regionalnym, same w sobie nie rozstrzygną problemów społecznych i ekonomicznych, jednakże żywotność ekonomiczna, stabilizacja społeczna ani zdrowe środowisko naturalne nie mogą obejść się bez spójnych, efektywnych i wspomagających je ram przestrzennych.
Zgadzamy się też ze stwierdzeniem, że paradygmat metropolitalny, związany z postawieniem na rozwój oparty na nielicznej grupie najlepiej rozwiniętych i atrakcyjnych ośrodków, nie jest obecnie ani jedyną, ani najlepszą drogą do długookresowej modernizacji kraju; dla zapewnienia oczekiwanego przez społeczności lokalne rozwoju należy wykorzystać korzystne cechy polskiej sieci osadniczej, w tym jej policentryczność oraz zapewnić warunki dla rozwoju wszystkich miast i regionów, zgodnie z ich potencjałem demograficznym.
2. POSTULUJEMY restrukturyzację prawa planowania przestrzennego i polityki społeczno-gospodarczej z uwzględnieniem następujących propozycji:
1) planowanie przestrzenne (tworzenie projektów aktów prawa miejscowego, dokumentów planistycznych jako twórczych opracowań, analiz, baz danych, raportów) powinno być prowadzone przez publiczne, profesjonalne i uprawnione do tego jednostki planistyczne jako instytucje interesu publicznego, objęte ochroną ich niezależności, przy równoczesnym zapewnieniu jak najwyższych standardów opracowań urbanistycznych,
2) należy dążyć do ustanowienia priorytetu planowania funkcjonalnego, zintegrowanego z inwestycjami publicznymi i komercyjnymi, polegającego na obejmowaniu strategiami rozwoju i aktami prawa miejscowego spójnych całości, tj. obszarów i regionów opartych na wzajemnych powiązaniach środowiskowych, społeczno-kulturalnych i gospodarczych, mających wspólne problemy, ale też potencjały i cele rozwojowe,
3) w powyższym kontekście zasadne jest utworzenie międzygminnych ośrodków planowania przestrzennego, obejmujących miasta powiatowe i powiązane z nimi gminy miejsko-wiejskie i wiejskie; w szczególności zasada ta dotyczyć powinna miast średnich i dużych z ich funkcjonalnym otoczeniem, w tym strefą dojazdów do pracy i obsługi ludności,
4) wyrównanie poziomu życia i szans rozwojowych miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze oraz obszarów zagrożonych marginalizacją powinno nastąpić poprzez podjęcie wobec tych miast i obszarów zindywidualizowanej, opartej na ich specyficznych potencjałach, polityki rozwoju, w tym interwencji publicznej,
5) nadrzędnym celem powinno być przywrócenie stabilizującej oraz prorozwojowej lokalnie i regionalnie roli tych ośrodków, które utraciły lub tracą swój potencjał społeczno-gospodarczy i pełnione funkcje w systemie osadniczym kraju,
6) konieczne jest wsparcie funkcji miast w celu aktywizacji ich zasobów i potencjałów, mogących skutecznie przeciwstawić się procesom polaryzacyjnym, jak też aktywizować lokalne społeczności i rynki ekonomiczne.
3. WYRAŻAMY pogląd, że konieczne jest odzyskanie rzeczywistej kontroli publicznej i decydowania w sprawach planowania przestrzennego lokalnego i regionalnego.
4. OPOWIADAMY SIĘ za zrównoważonym, racjonalnym i spójnym rozwojem Polski, uwzględniającym różnorodne potrzeby społeczne, gospodarcze i przyrodnicze, zapobiegającym narastaniu zróżnicowań międzyregionalnych oraz degradacji wielu części kraju.
5. PROPONUJEMY, aby Burmistrz Miasta Bielsk Podlaski wraz ze Starostą Bielskim podjęli działania w celu realizacji postulatu określonego w punkcie 2.3 Inicjatywy Bielskiej. Zachęcamy, tym samym, samorządy w regionie i w kraju do wspierania i kontynuowania podjętej inicjatywy.
Zespół redakcyjny: J. Borowski, J. Tokajuk, A. Walicki
opr. (pb)
Zdjęcia - Krzysztof Jankowski/UM w Bielsku Podlaskim: